Reeks #blogs over persoonlijk #leiderschap
‘Autonomie betekent ook je eigen beperkingen leren kennen’
“Autonomie is iets anders dan onafhankelijkheid", zegt Miriam Rasch in tijdschrift Filosofie over haar nieuwe boek 'Autonomie. Een zelfhulpgids'. ‘Het idee dat je compleet vrij en ongebonden door de wereld kunt bewegen, is altijd een illusie geweest. Alleen al omdat je bent geboren uit een ander mens. Je begint je leven in een situatie van totale afhankelijkheid. Daarop volgt misschien een zeker losmaken, maar autonomie staat niet gelijk aan “minder afhankelijkheid van anderen”. De vraag is: beknotten jouw relaties je in je mogelijkheden, of maken ze nieuwe dingen mogelijk?'
Het leven is balanceren tussen jezelf en de ander. Ruimte nemen en geven. Het flexibel heen en weer kunnen bewegen tussen jouw behoeften en die van de ander. Daarin ligt vaak de kern van het gevoel dat we vast zitten of wanneer we wel ruimte in durven te nemen. Het gevoel van teleurstelling, angst, schuldgevoel en schaamte. Of jezelf kunnen zijn, in de liefde en vriendschap. Uiteindelijk draait het om een gebrek aan verbinding, of je te veel verbonden voelen. Te weinig vertrouwen in jezelf en in de ander.
De autonomie is daarbij de sleutel. Jezelf losweken, de verbinding met jezelf herstellen, weer kunnen reflecteren en zien wat je eigen verhaal nu werkelijk is. En vanuit die eigen regie weer de verbinding maken.
Zoals we vanuit de ZelfKonfrontatieMethode zeggen: in confrontatie met de ander leer je jezelf kennen. Er zijn twee grondmotieven die bij ieder mens op een onbewust niveau richting geven. Vooral als we in moeilijke situaties verkeren, dan hebben we eerst behoefte aan ondersteuning van het Z-motief, zoals dat in de waarderingstheorie van prof. Hubert Hermans heet. Zo kunnen we vanuit zelfvertrouwen, de eigenwaarde en zelfstandigheid weer tot verbinding komen: het A-motief.
Het streven naar zelfbevestiging (Z-motief), en;
Het verlangen naar verbondenheid met iets of iemand anders (A-motief).
‘Door je te spiegelen aan anderen ontdek je dingen over jezelf’
“Autonomie is een narratief begrip, een ervaring die zich ontvouwt in de tijd. Door je te spiegelen aan anderen ontdek je dingen over jezelf. Dingen waar je in een hutje op de hei nooit achter zou komen.' Zegt Miriam Rasch.
Het onbewuste wordt bewust. Op deze manier kun je jezelf 'autonoom vormgeven’.
Vanuit een specifieke vraag of worsteling waardeer je als mens de gebeurtenissen, ervaringen en verwachtingen in je verleden, heden en toekomst en brengt deze waarderingen tezamen in een daad van zelfreflectie.
De meerstemmigheid van het zelf
'Het woord 'ik' heeft een sociale betekenis', schrijven Els en Hubert Hermans in het boek: Het verdeelde gemoed. 'We praten met onze ouders en vragen hen om raad, ook als ze er niet zijn. We hebben uitgebreide imaginaire dialogen met vrienden. Als iemand op televisie je aanspreekt, kan dat een antwoord of reactie aan je ontlokken. We zijn in gesprek met onze innerlijke criticus, we praten tegen onze huisdieren. 'Pablo Casals sprak vaak over Bach als 'mijn beste vriend'. Daarbij was zijn cello niet alleen een ding, maar ook een communicatiemiddel. Carl Jung had gesprekken met Philemon, een denkbeeldig ander die hem adviezen en ideeën gaf. Paul Klee werd 'gevangen' door een kleur. We zien dat de ander ín ons is en mede bepalend is.'
We identificeren ons met ons lichaam, intelligentie of gevoelens, het mannelijke of vrouwelijke in onszelf of juist helemaal niet. De uitdaging van de meerstemmige visie zijn de verborgen 'aanwezigen' die hun stem zelden laten horen en waarvan we misschien nog niet weten dat we ze hebben. Wat er niet mag zijn? Iets dat door onze opvoeders niet gewaardeerd werd? Zo kan een ander een stem vertolken en zichtbaar maken. Hermans is ervan overtuigd dat dialogische relaties tussen individuen, groepen en culturen enkel mogelijk zijn als het individu in staat is tot productieve dialogische relaties met zichzelf.
Zelfkennis is als een eindeloze rivier...
De bedding verdiept zich in de loop der jaren. De richting verandert van tijd tot tijd. Soms wild en zoekend, dan weer kalm en zonder haast meanderend door het steeds wisselende landschap. Het blijft vaak een kwestie van laveren, zelfs van schipperen. Het leven biedt ons maar zelden een rechte koers vooruit.
De reflectie van het water spiegelt ons steeds iets anders voor. Tegen de wind in gaan we overstag. Raken we soms ergens verzeild waar we niet willen zijn. Pas als we ervaren hebben wat het is om alle zeilen bij te moeten zetten raken we in een diepere verbinding met ons zelf. We durven eindelijk onze eigen koers te varen.
In ons hoofd zijn we vaak meer bezig met het beeld dat we aan anderen willen laten zien. We verliezen onze eigen behoeften, de persoon die we werkelijk zijn, uit het oog. De relatie die we met anderen hebben kan ons meer zelfkennis verschaffen of ons juist afhouden van meer inzicht in onszelf. Het is maar net waar jij de focus legt. Ben jij in staat om naar jezelf te luisteren, jezelf te observeren? Durf je te voelen wat er voor emoties bij je worden opgewekt?
Je onderbewuste wil je vaak afhouden van werkelijk inzicht. Het is niet altijd fijn om de verantwoordelijkheid voor je eigen gevoelens op je te nemen. Hoe bewuster we worden, hoe authentieker we kunnen zijn. De behoefte aan zelfbedrog en een wijzend vingertje verdwijnt en de vrijheid te zijn wie je wilt verschijnt.
“Hij die authentiek is, aanvaardt de verantwoordelijkheid om te zijn wie hij is en erkent dat hij vrij is om te zijn wie hij is.”
Jean Paul Satre
'In haar zoektocht vertrekt Rasch vanuit het werk van de Duitse filosoof Immanuel Kant, die autonomie tegenover heteronomie plaatst. Heteronoom zijn de invloeden van buitenaf, zoals weersomstandigheden of meningen van anderen, die een vrije keuze in de weg staan. Alle invloeden van buiten wegdenken is in de praktijk onmogelijk, wist ook Kant, maar dat betekent niet dat je het niet kunt proberen.
Autonomie betekent ook je eigen beperkingen leren kennen. Je kunt de context waarin je zit nooit helemaal veranderen, maar je kunt je er wel toe verhouden. Als je autonoom wilt zijn, moet je begrijpen hoe je bent gevormd. In een volgende stap kun je die relatie met je omgeving proberen aan te passen.’
Behoefte gekregen aan een stap naar meer autonomie?
Doe een oefening om je anders tot je context te kunnen verhouden...
Alles wat je moeilijk vindt, of niet denkt te kunnen, is toch al in je aanwezig. Als je denkt dat je van nature wat verlegen en gesloten bent, dan is het toch belangrijk om je uit te kunnen spreken, en open en zichtbaar je mening te geven of voor jezelf op te komen.
Je gaat in deze oefening bepaalde vragen en situaties benaderen vanuit twee posities. Ik neem als voorbeeld een wat verlegen ik en een ik die nog wat verborgen is of waarvan je het zelfs moeilijk vindt om die in jezelf te herkennen. Als dat laatste het geval is, zoek je naar een persoon uit jouw omgeving bij wie dat wel duidelijk zichtbaar is (vriend, familielid, karakter uit een boek of film), en je laat die voor je spreken. Maar meestal is er wel een ervaring uit je eigen leven te halen. Deze ik laat bijna het tegenovergestelde zien van de eerste ik.
Hoe gaat deze ik heten? Mijn stoere ik? Jouw woorden zullen anders zijn en dat is ook belangrijk, dat het echt jouw woorden zijn. Ook verlegen is vast niet het juiste woord.
Je gaat nu een standbeeld uitbeelden bij deze twee ik-posities. Hoe staan ze, wat voel je? Waar voel je dat in je lichaam en wat doet het met je?
Dan neem je een situatie en die benader je vanuit deze twee posities. Wat zou de ene ik doen en hoe voelt dat en wat zou de andere ik doen en wat doet dat dan met je?
Tenslotte; wat zou je graag wíllen doen in deze situatie en welke ik kan je daarbij het beste helpen? Voor je het echt gaat doen, neem je weer de houding aan van deze ik en zorg je dat je het echt in je hele lijf voelt, je haalt de bijbehorende herinnering waarin je het ook echt lukte weer naar boven, en dan ga je pas over tot actie.
Laat je me ook weten of je hier iets aan gehad hebt?
Of neem een diepe duik in jezelf met de ZKM en begrijp beter hoe je gevormd bent!
Zodat je kunt balanceren tussen jezelf en de ander.
Lees verder over afhankelijkheid en onafhankelijkheid in het volgende blog over Persoonlijk Leiderschap.
‘Onafhankelijkheid is een verworvenheid, wederzijdse afhankelijkheid is een keuze, die alleen onafhankelijke mensen kunnen maken.”
~Stephen R. Covey ~
Bronnen:
Het verdeelde gemoed, Hubert Hermans en Els Hermans-Jansen.
Persoonlijk leiderschap
Persoonlijk leiderschap gaat over jezelf aansturen en doelen realiseren door je eigen kwaliteiten en talenten volledig te gebruiken. Ontwikkel jezelf door je drijfveren, sterke punten en valkuilen te ontdekken. Betrek daarbij het perspectief van de ander. Maak bewuste keuzes en geef richting aan je eigen carrière en leven.
Online programma's
Download de 'Spaces' app van Wix en meld je aan bij “Talenteer Jezelf”. Zo blijf je op de hoogte en heb je makkelijk toegang tot de online programma's. Je kunt de online challenges ook op de website vinden.
Comments