Reeks #blogs over #Perfectionisme
Kwetsbaarheid wordt als iets negatiefs gezien. Het wordt op een hoop gegooid met zwakte en afhankelijkheid. Dat hangt sterk samen met onze kindertijd. Een periode waarin we erg afhankelijk zijn van onze verzorgers.
Als kind ontdekken we allerlei manieren om onszelf te wapenen tegen kwetsbaarheid. Om te voorkomen dat we gekwetst, gekleineerd, teleurgesteld en afgewezen worden ontwikkelen hele sterke kwaliteiten waarmee we onszelf beschermen. We verstoppen, weren gevoelens af, met harnas en schild treden we de gevaarlijke wereld tegemoet. Alles is gericht op het voorkomen van zelf-afwijzing of afwijzing door anderen.
Herken jij de drie belangrijkste tactieken waarmee wij onszelf afschermen voor kwetsbaarheid?
Wantrouwen tegenover geluk
Geluk kan je een akelig gevoel geven. Iedereen is gezond, je krijgt een promotie...shit! Dat kan niet goed zijn! Dat is te mooi om waar te zijn! Je bedenkt steeds allerlei rampscenario's. Je wantrouwen groeit, waardoor je steeds minder geluk ervaart. Het is makkelijker met teleurstelling te leven, dan 'm echt te voelen.
Perfectionisme
Als ik alles maar perfect doe, kan ik pijnlijke gevoelens van afkeuring, schaamte en verwijten voorkomen of beperken. Het probleem is alleen dat perfectionisme niet bestaat. Het is nooit genoeg! Je bent nooit dun, mooi, gezond, slim, perfect of succesvol genoeg. Streven naar perfectie wordt een uitputtingsslag. Perfectionisme maakt juist extra kwetsbaar omdat het leidt tot nog méér schaamte en zelfverwijt. "Het is mijn eigen schuld. Ik ben niet goed genoeg."
Zelfverdoving
Manieren waarop we de scherpe kantjes van het leven afhalen. De belangrijkste vorm van zelfverdoving is volgens Brown de druk-druk-druk-strategie. Andere vormen zijn drugs- en medicijngebruik, alcohol, suiker, social media en gamen. Met allerlei middelen proberen we onze spanningen te verlichten en het gevoel van verlies aan controle, de zware eisen en onze mislukkingen te onderdrukken. Ook proberen we ons gevoel van gebrek aan verbinding te verzachten.
Brené Brown benoemt in haar boek, de kracht van kwetsbaarheid nog een aantal andere tactieken, nog wat maskers en minder vaak gebruikte wapenrusting zoals:
Strijder of slachtoffer; jezelf laten verleiden tot een zwart-wit denken, waarin alleen winnen en verliezen bestaat. Macht of machteloosheid. Maar wat is succes nu eigenlijk?
Schijnwerpertactiek; dit is het delen van persoonlijke verhalen en onzekerheden met iemand die we eigenlijk niet goed genoeg kennen. Onbewust verkeerd gebruik maken van kwetsbaarheid. Er bestaat ook een verwante tactiek, bewust misbruik maken van kwetsbaarheid om anderen te manipuleren.
De Snelkraaktechniek; je vernielt de sociale grenzen van anderen met intieme informatie en grist snel zo veel mogelijk aandacht en energie mee.
Zigzaggen; je kunt kwetsbaarheid ook proberen te ontlopen door het te ontduiken, verstoppen, rationaliseren, doen alsof, uitstellen, liegen, schuld afschuiven, negeren of zelfs te bagatelliseren. Hierdoor ontstaat een gevoel van schijncontrole. Perfect voor het ontlopen van conflicten en confrontaties!
Hatelijkheid, cynisme, kritiek en onverschilligheid; de moed van een ander is als een spiegel waarin we onze eigen angst zien. In plaats van deze angst onder ogen te zien en moedig te zijn, kiezen we voor de makkelijke weg van de aanval; afkraken, cynisme en onverschilligheid “achter hatelijkheid zit meestal kwetsbaarheid”. Zie jij hier ook een puber met zijn handen in de zakken van zijn capuchonvest door de gangen van school slenteren?
Zo houdt je jezelf dus op het veilige pad! Alleen, hoe veilig is dat pad?
Stel je voor dat je het leuk vindt om te schrijven, te zingen of te dansen. Het idee komt in je op om dit met anderen te gaan delen middels een blog of een optreden. Je twijfelt, je innerlijke criticus roert zich en dreigt met de zelfafwijzing dat je een aansteller bent die de aandacht naar zich toe wil trekken. Of hij dreigt met de afwijzing van anderen: ze lachen je uit, of nog erger, negeren je. Je zucht en stelt het hele idee nog maar even uit. Is de rust in je geest nu weder gekeerd? Nee, want nu roert de innerlijke criticus zich weer met een ander oordeel: wat ben je toch een slappeling, wees toch eens sterk!
Kortom, er is een no-win situatie, wat je ook doet, er is angst voor afwijzing. Dit komt omdat de regels die we onszelf opleggen niet consistent zijn: ik moet sterk zijn versus ik moet me kwetsbaar op kunnen stellen, ik moet een slim antwoord geven en ik mag niet arrogant zijn, ik moet assertief zijn maar ik moet vooral ook vriendelijk blijven. Als je liegt voel je jezelf waardeloos en wijs je jezelf af, maar als je eerlijk bent en de ander kwetst, wijst de ander je af.
Brené Brown spreekt in haar boek de kracht van kwetsbaarheid over ‘genoeg’ als ontwapeningsstrategie. Schaamte, jezelf vergelijken met anderen en gebrek aan verbinding stimuleren het harnas. Een gezond gevoel van eigenwaarde, tevreden zijn met wat je hebt en verbinding leggen door jezelf te laten zien. Dat vraagt om risico’s nemen en fouten maken...
Dat vraagt om zelfcompassie!
Bronnen:
De kracht van kwetsbaarheid, Brené Brown
Het einde van de opvoeding, Jan Geurtz
Coachsessie de Perfecte Perfectionist: lees de flyer
Online programma's
Download de 'Spaces' app van Wix en meld je aan bij “Talenteer Jezelf”. Zo blijf je op de hoogte en heb je makkelijk toegang tot de online programma's. Je kunt de online challenges ook op de website vinden.